رمزگشایی از تکاپوی فرانسه برای احیای مذاکرات رفع تحریم‌ها

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ با امضای برجام بسیاری از کشورهای جهان به ویژه دولت‌های غربی به دنبال حضور در بازارهای ایران و جذب سرمایه‌های تهران به سوی کارخانه‌ها و مشاغل ملی خود بودند. شاید در صدر کشورهای متقاضی برای گسترش روابط اقتصادی با ایران، دولت فرانسه قرار داشت. این در حالی است که در دوران مذاکرات، همواره وزیر امور خارجه و تیم مذاکره کننده فرانسوی در نقش «پلیس بد»، شدیدترین مواضع هسته‌ای و تندترین حملات را علیه تهران دنبال می‌کردند.

میزان شیطنت‌های پاریس به اندازه‌ای بود که حتی اگر طرف آمریکایی نیز در موضوعی خاص عقب نشینی می‌کرد، تیم فرانسوی بود که با سخت‌گیری فزاینده، تهران را زیر فشار قرار می‌داد. حال پس از گذشت چندین سال از توافق هسته ای میان ایران و قدرت‌های جهانی، بار دیگر رئیس جمهور فرانسه به امید جبران بدعهدی متحد قدیمی خود در کاخ سفید، با رئیس دولت سیزدهم تماس گرفت و به دنبال دلجویی از ایران بود. امانوئل مکرون در تماس تلفنی با آیت الله رئیسی بار دیگر بر بازگشت به برجام تأکید کرد و از ایران خواست در به سرانجام رسیدن مذاکرات موضع مثبتی اتخاذ کند.

بحران انرژی

با آغاز بحران اوکراین و وضع تحریم‌های گسترده علیه صنعت نفت و گاز روسیه، به ویژه توقف پروژه «نورد استریم 2» بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی نوید زمستانی سخت برای قاره سبز دادند. تا پیش از آغاز جنگ اوکراین، فدراسیون روسیه 40 درصد گاز طبیعی، 27 درصد نفت و 47 درصد زغال سنگ اتحادیه اروپا را تأمین می‌کرد. با آغاز عملیات ویژه مسکو در خاک اوکراین، کشورهای غربی به رهبری آمریکا برای ضربه زدن به اقتصاد روسیه تصمیم گرفتند با وضع تحریم‌های فلج کننده (مشابه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران) ولادیمیر پوتین را زمین گیر و اقتصاد ملی روسیه را نابود کنند.

سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه و دیدار با حکام عرب خلیج فارس و تماس مکرون با آیت الله رئیسی برای بازگشت به برجام را می‌توان در قالب تلاش غرب برای کاهش بحران انرژی و تعدیل قیمت‌های جهانی انرژی تحلیل کرد

با وجود این، در دوران تحریم‌های غرب علیه مسکو نه تنها صادرات انرژی این کشور به سایر نقاط جهان دو برابر شد، بلکه با ایجاد خلأ نبود منابع هیدروکربنی روسیه در بازارهای غربی، قیمت نفت و گاز افزایش چشمگیری پیدا کرد. در چنین شرایطی کشورهای غربی به دنبال افزایش تولید نفت و گاز در غرب آسیا هستند تا به این وسیله قیمت‌ها در بازارهای جهانی را تعدیل کنند. برهمین اساس سفر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به منطقه و دیدار با حکام عرب خلیج فارس و تماس مکرون با آیت الله رئیسی برای بازگشت به برجام را می‌توان در قالب تلاش غرب برای کاهش بحران انرژی و تعدیل قیمت‌های جهانی انرژی تحلیل کرد.

بازگشت مجدد به بازار ایران

پاریس یکی از بزرگ‌ترین برندگان اقتصادی برجام بود. با امضای توافق هسته‌ای ایران، دولت گذشته بسیاری از منابع آزاد شده کشور را به سمت صنعت هوایی و خودروسازی فرانسه هدایت کرد و اقتصاد این کشور را از رکود نجات داد. همچنین با رفع تحریم‌های هستای ایران، این فرصت به شرکت توتال داده شد تا در صنعت نفت و گاز ایران سرمایه گذاری کند.

با وجود این، پس از گذشت زمان و بازگشت تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه تهران، شرکت‌های فرانسوی به تدریج از بازار ایران خارج شدند و سرمایه‌های خود را از کشور خارج کردند. بدعهدی بهترین توصیف برای نوع کنش اقتصادی فرانسوی‌ها در رابطه با ایران بود. اکنون با افزایش روابط اقتصادی ایران با قدرت‌های نوظهور جهانی مانند چین، روسیه و هند از سویی و گسترش روابط اقتصادی با همسایگان از سوی دیگر، فرانسوی‌ها خود را بازنده بزرگ وضع موجود می‌دانند. آنها به خوبی می‌دانند اگر تحریمها علیه تهران رفع نشود، شانس بازگشت مجدد به بازار ایران را از دست می دهند و باید گوی و میدان را به رقبای تازه نفس خود واگذار کنند.

پاریس؛ صدای اعراب در مذاکرات

در دو دهه اخیر یکی از مطالبات اصلی اعراب در رابطه با ایران، حضور در مذاکرات هسته‌ای بود. ادعای این بلوک منطقه‌ای آن بود که برنامه هسته‌ای ایران در وهله نخست تهدیدی علیه آنها و سایر کشورهای منطقه غرب آسیاست. با وجود این ادعا، تهران اتهامات واهی علیه برنامه صلح آمیز خود را رد و هرگونه حضور کشور جدید در فرآیند مذاکرات هسته‌ای را تکذیب کرد.

. ورود به پرونده هسته‌ای ایران، دخالت در امور داخلی لبنان، فروش تسلیحات پیشرفته و حمایت از جریان های سیاسی علیه مقاومت در عراق، میانجی‌گری میان تشکیلات خودگران فلسطین-رژیم صهیونیستی و تأکید بر نقش فرهنگی پاریس در منطقه شامات نشان دهنده برنامه پاریس برای گسترش نفوذ کاخ الیزه در منطقه است

به نظر می‌آید فرانسه قصد دارد با نزدیک شدن به اعراب منطقه همچون عربستان، رژیم صهیونیستی و امارات عربی متحده نقش «نماینده نیابتی» در مذاکرات هسته‌ای را برعهده بگیرد. ایفای چنین نقشی به پاریس این فرصت را می‌دهد بتوانند علاوه بر افزایش قدرت چانه‌زنی در مذاکرات هسته‌ای، نفوذ تاریخی خود را در منطقه غرب آسیا احیا کنند.

بهره سخن

«منفت طلبی» کلید واژه اصلی در توضیح سیاست خاورمیانه‌ای پاریس است. ورود به پرونده هسته‌ای ایران، دخالت در امور داخلی لبنان، فروش تسلیحات پیشرفته و حمایت از جریان های سیاسی علیه مقاومت در عراق، میانجی‌گری میان تشکیلات خودگران فلسطین-رژیم صهیونیستی و تأکید بر نقش فرهنگی پاریس در منطقه شامات نشان دهنده برنامه پاریس برای گسترش نفوذ کاخ الیزه در منطقه است.

در میان پرونده‌های مهم منطقه غرب آسیا، بازگشت به برجام نفع بسیار بزرگی برای فرانسوی‌ها خواهد داشت. به زعم پاریس، این موضوع جلوی رقابت تسلیحاتی در منطقه را می‌گیرد و فرصت‌های اقتصادی زیادی برای فرانسه فراهم می‌کند. شاید جای تعجب نداشته باشد پلیس بد مذاکرات برجام نقاب از چهره بردارد و نیت اصلی خود از احیای توافق هسته‌ای آشکار کند.